Podsticanje održivog i inkluzivnog razvoja u BiH kroz modele cirkularne ekonomije

Centar za politike i upravljanje, u saradnji sa FOD BiH (Fond otvoreno društvo Bosna i Hercegovina) je započeo implementaciju projekta “Podsticanje održivog i inkluzivnog razvoja u BIH kroz modele cirkularne ekonomije”, s ciljem promovisanja razvojnih mogućnosti i podsticanja korištenja poslovnih prilika koje su vezane za primjenu modela cirkularne ekonomije u BiH.

Međunarodne finansijske institucije, ali i privatni investitori sve više pažnje posvećuju zelenim investicijama. Evropska Investiciona Banka će do 2025. godine preko 50% svojih plasmana uložiti u klimatska rješenja i zelene aktivnosti, te potpuno prestati finansirati fosilna goriva i velike aerodrome. Blizu jedne trećine portfolija Grupacije Svjetske banke se investira u projekte koji imaju pozitivan utjecaj na klimu, ili druge zelene inicijative. Na kraju, i velike svjetske korporacije poput Microsofta prilagođavaju svoje poslovanje da bi postigli klimatski neutralan efekat.

EU Zeleni dogovor, nova dugoročna razvojna strategija EU-a usvojena 2020. godine, koja ima za cilj da EU ekonomija postane karbon neutralna do 2050. godine, definiše cirkularnu ekonomiju kao jedan od svojih prioriteta. Da bi se postigli ciljevi definisani u Zelenom dogovoru, EU postavlja politike zelene tranzicije na vrh svojih prioriteta, te sve strategije, planovi, investicije i standardi uzimaju u obzir efekte tih intervencija na okoliš. U tom kontekstu inicirana je Zelena Agenda za Zapadni Balkan, koja će imati sve značajnije mjesto u odnosima između EU i kandidata za članstvo u EU (kako po pitanju ispunjenja standarda, tako i korištenja EU fondova i kredita Evropskih razvojnih banaka, te samih trgovinskih režima).

Cirkularna ekonomija je sistem izgrađen na smanjenju korištenja prirodnih resura, ponovnoj upotrebi proizvoda i resursa, te na recikliranju velikog dijela otpada. Sadašnji dominatni model industrijske proizvodnje je linearni model koji se zasniva na konceptu „uzmi - napravi - iskoristi – odbaci“. Cirkularna ekonomija je jedan od ključnih elemenata sva tri stuba održivog razvoja i zelene tranzicije - ekonomskog, socijalnog i okolišnog. Bosna i Hercegovina u procesima tranzicije kasni za razvijenim zemljama. U našoj zemlji je s jedne strane stepen onečišćenja prilično visok, a s druge strane iskorištenost otpada kroz reciklažu na veoma niskom nivou. Prelazak na model cirkularne ekonomije imat će višestruke pozitivne efekte na rješavanje problema otpada, kreiranje vrijednosti na osnovu recikliranja otpadnih materijala, ali i na inoviranje proizvodnih procesa, uvođenje novih tehnologija, smanjenje troškova sirovina u finalnim proizvodima, otvaranje novih radnih mjesta.

Bitna karakteristika ovog koncepta je da on, dobrim dijelom, može biti primijenjen kroz manje, pretežno lokalne inicijative, te manja investiciona ulaganja.

Centar za politike i upravljanje je definisao osnovni cilj projekta koji se ogleda u ponudi polazne argumentacije i kreiranje baze znanja neophodne za uspješno upoznavanje javnosti i zainteresovanih strana, sa potrebom da se kreira sistemski okvir koji će omogućiti efektivnu primjenu principa cirkularne ekonomije. Time bi se osigurao održivi rast BiH privrede, koji će uključiti pripadnike marginaliziranih skupina, a domaće proizvode i usluge učiniti konkurentnim na tržištu EU, kao našem najznačajnijem trgovinskom partneru.

Specifični ciljevi projekta su:

1. Kreirati analitičke sadržaje u oblasti cirkularne ekonomije koje imaju za cilj predstaviti sam koncept prilagođen BiH kontekstu, kao i primjere iz prakse poslovnih modela cirkularne ekonomije.

2. Informisati ključne aktere o samom konceptu, koristima i poslovnim modelima cirkularne ekonomije.

3. Podržati razvoj lokalnih kapaciteta u obasti cirkularne ekonomije, te inicirati proces povezivanja i saradnje pojedinaca i organizacija aktivnih u ovoj oblasti.

Trajanje projekta: 12 mjeseci